Trang chủ
Giới thiệu
Tổ chức
Ba công khai
Hoạt động
Tuyển sinh
Đào tạo
Biểu diễn
Nghiên cứu
Hợp tác quốc tế
Liên hệ

Kỷ niệm 65 năm thành lập Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam
Giảng viên
Sinh viên
Quản lý Đào tạo
Thư điện tử
e-VNAM
Học bạ điện tử
Tin ảnh

Lượt truy cập: 12104009
Tin tức hoạt động Thứ năm, 28/03/2024
Nguyễn Ngọc Quỳnh Khánh: "Nâng cao chất lượng giảng dạy Viola cho học sinh trung cấp tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam". Luận văn Thạc sĩ. 2018.

Tác giả: Nguyễn Ngọc Quỳnh Khánh
Tên đề tài: Nâng cao chất lượng giảng dạy Viola cho học sinh trung cấp tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam
Chuyên ngành: Phương pháp giảng dạy chuyên ngành âm nhạc (Viola)
Mã số: 60 21 02 02
Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS.TS. Ngô Văn Thành
Ngày đăng: 28/04/2018

Toàn văn luận văn

Tóm tắt luận văn

MỞ ĐẦU

  1. Lý do chọn đề tài :

Trong nghệ thuật biếu diễn và đào tạo đàn Dây, đàn Viola đóng một vai trò và vị trí quan trọng trong phần bè trung âm của bộ Dây. Đàn viola là một nhạc cụ độc tấu và đồng thời cũng là thành viên quan trọng trong hòa tấu thính phòng và trong dàn nhạc giao hưởng.

Đối với đàn Viola, trên thế giới hiện nay có hai phương pháp tiếp cận để đào tạo, thứ nhất là cho học sinh học Violon trước rồi chuyển sang học Viola hoặc cũng có thể bắt đầu học Viola ngay từ nhỏ.

Tại Việt Nam hiện nay, vai trò của Viola đã được xác định là một trong những nhạc cụ không thể thiếu trong thành phần các dàn nhạc giao hưởng và hòa tấu thính phòng, các cơ sở đào tạo đã chú trọng nhiều hơn đến phương pháp đào tạo nhạc công giao hưởng, thính phòng và nghiên cứu nhiều về phương pháp diễn tấu để Viola nhằm cân bằng với các nhạc cụ đàn dây khác như : Violon, Violoncello, Contrebass......

Viola là nhạc cụ đòi hỏi về năng lực thể chất và khả năng diễn tấu có những điểm khác biệt so với đàn Violon dù chưa phát triển mạnh mẽ như Violon. Hơn nữa trong xã hội Việt Nam việc tiếp cận với Viola còn mới mẻ với số đông những người yêu âm nhạc cổ điển. Vì vậy, việc học đàn và biểu diễn chưa mang tính phổ biến, hơn nữa trong quá trình phát triển đàn Viola tại Việt Nam còn thiếu nhiều công trình khoa học nghiên cứu chuyên sâu, giảng dạy Viola, nghiên cứu phương pháp đào tạo Viola cho phù hợp với người Việt Nam để đẩy mạnh những kĩ năng diễn tấu Viola cho phù hợp với yêu cầu trong giai đoạn mới. Những nhạc công Viola vẫn chưa đảm bảo về mặt kĩ thuật diễn tấu, chưa đảm bảo được về tính chuyên nghiệp trong thể hiện tác phẩm thính phòng và giao hưởng.

Viola tại Việt Nam cần có một phương pháp đào tạo đúng đắn, quá trình phát triển một cách hợp lý với giáo trình phù hợp, chuyên sâu, sáng tạo, chuyên nghiệp nhằm phát huy hết tiềm năng của học sinh, khôi phục những nhược điểm về vấn đề kĩ thuật cơ bản giúp cải thiện việc học. Việc tăng thêm hiểu biết về kĩ thuật cơ bản cũng tạo điều kiện cho việc thúc đẩy đào tạo ra những nghệ sĩ biểu diễn độc tấu viola hay những nhạc công có kĩ thuật tốt nhằm đi sâu thể hiện tác phẩm Viola độc tấu, hòa tấu thính phòng và Viola trong dàn nhạc giao hưởng.

2. Lịch sử đề tài:

Trên thế giới có rất nhiều công trình nghiên cứu về Viola : (Theo tiểu luận cao học môn Viola của Trần Thu Hiền) :

- Franz Zeyringer “Literatur fur Viola” (1963) và cuốn nghiên cứu xã hội Viola (1966)

  • F.A.Hoffmeister - 12 viola etude 1800, 12 etude chứa đựng các vấn đề kĩ thuật tay trái và tay phải cho các sinh viên học đàn nâng cao.
  • B. Campanogli -41 capricen 1805, các sáng tác của ông là tiêu chuẩn cho sự phát triển của kĩ thuật tay trái và tay phải cho viola.

            -  Vadim Borisovsky (1900-1972):

Năm 1977 ông cho xuất bản cuốn “ The Founder of the Soviet Viola School”.

- Wilhelm Artmann phát hiện và in nhiều tác phẩm đã có từ thời Baroque và Cổ điển, ông là nguời đã xuất bản cuốn giới thiệu về cây đàn Viola và các tác phẩm viết cho cây đàn này. Năm 1973 ông cộng tác với nghệ sĩ Viola tài ba Xô viết Vadim Borisovsky xuất bản cuốn giới thiệu cây đàn Viola và viola d’ amore....vvv.vvvv.....

  • Từ cuối Thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, đàn dây, trong đó có Viola, được du nhập vào nước ta bằng con đường truyền đạo, tàu buôn, quan chức sỹ quan người Pháp....nhưng vẫn chưa có tài liệu nào xác định được thời gian chính xác cây đàn Viola du nhập vào Việt Nam.
  •  Một số công trình nghiên cứu về bộ môn Viola tại Việt Nam như :

Luận văn Phạm Vũ Thành : ” Một số vấn đề giảng dạy kĩ thuật cơ bản Viola tại nhạc viện thành phố Hồ Chí Minh”.

Tiểu luận Cao học môn Viola của Trần Thị Thu Hiền:

“Tìm hiểu về cây đàn Viola thông qua một số tác phẩm, tác giả và các nghệ sĩ Viola nổi tiếng trên thế giới.”

Luận án của Lại Thị Minh Hiếu “Giảng dạy Viola cho học sinh Trung cấp tại Học Viện âm nhạc Huế”.

Luận án của Ngô Văn Thành:” Sự hình thành và phát triển của nghệ thuật đàn Violon ở Việt Nam”.

Luận án của Đỗ Xuân Tùng : “Khai thác những yếu tố dân tộc trong các tác phẩm Việt Nam viết cho đàn dây kéo phương tây”.

Luận văn của Thạc sĩ Nguyễn Văn Minh : “ Xã hội hóa quy trình đào tạo Violon ở trường cao đằng nghệ thuật Hà Nội”.

Luận văn của  Đào Thị Tuyết Anh:”Nghiên cứu việc rèn luyện tự học ở nhà cho học sinh Violon”.

Luận văn  của  Nguyễn Ngọc Ban:” Vận dụng giáo trình chuyên nghiệp để dạy Violon cho thiếu nhi Huế”.

Luận văn của Lê Nguyên Hồng:“ Nâng cao chất lượng đào tạo tài năng trẻ ở Miền Trung Tây Nguyên”.

Cuốn sách : “Kĩ thuật thực hành violon” xuất bản năm 2002 (PGS-TS Đỗ Xuân Tùng)

Tất cả các công trình nghiên cứu trên đều có những đóng góp nhất định cho nền nhạc Dây tại Việt Nam. Trong đó chúng tôi mong muốn đề tài “ Nâng cao chất lượng giảng dạy Viola hệ trung cấp tại học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam’’ sẽ đóng góp quan trọng nhằm tìm ra phương pháp đào tạo thay đổi tư duy và phát triển những nhân tố tài năng của bộ môn Viola trong hiện tại và tương lai cho Học viện âm nhạc tại Hà Nội cũng như cho các cơ sở đào tạo Viola ở Việt Nam.

3. Đối tượng nghiên cứu:                                                                                   

  • Phương pháp giảng dạy Viola cho hệ trung cấp tại Học viện
  • Tìm ra giải pháp phù hợp, nâng cao kĩ thuật cho học sinh trung cấp Viola tại Học viện âm nhạc quốc gia Việt Nam.

4. Mục đích nghiên cứu:

  • Nghiên cứu năng lực tiếp thu của học sinh
  • Hoàn thiện và nâng cao chất lượng các tài liệu giảng dạy Viola, chương trình, giáo trình, sách về phương pháp dạy Viola.

5. Phương pháp nghiên cứu :

  • Phương pháp phân tích : Thu thập tài liệu giảng dạy, phân loại, tóm tắt.
  • Phuơng pháp thống kê: điều tra, phân tích.
  • Phuơng pháp đánh giá: chất luợng học sinh và quá trình giảng dạy.
  • Phuơng pháp thực nghiệm: kiểm chứng, đối chứng, so sánh.
  • Phuơng pháp chuyên gia: ý kiến nhận xét trao đổi của các chuyên gia.

6. Những đóng góp của đề tài:

Luận văn phục vụ cho công tác giảng dạy viola tại học viện âm nhạc quốc gia cũng như các cơ sở đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp hiện nay.

Nghiên cứu giảng dạy có hệ thống các kĩ thuật cơ bản cho viola hệ trung cấp trong giai đoạn mới.

Hoàn thiện giáo trình chương trình giảng dạy viola trung cấp trong trường Học Viện âm nhạc.

Ứng dụng những phương pháp mới trong việc giảng dạy cơ bản đàn viola hệ trung cấp góp phần nâng cao chất lượng đào tạo đàn Viola nói riêng và đàn dây nói chung tại Học Viện âm nhạc quốc gia.

7. Bố cục luận văn:

Ngoài phần mở đầu và kết luận luận văn bao gồm 2 chương:

- CHƯƠNG 1:

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG.

- CHƯƠNG 2:

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY VIOLA HỆ TRUNG CẤP.

Kết Luận.

Khuyến nghị.

Tài liệu tham khảo và phụ lục.

 

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG

 

  1. Cơ sở lí luận

1.1.1.  Vai trò Viola trong dàn nhc giao hưởng và hòa tu thính phòng

Nguồn gốc, vai trò cây đàn viola trên thế giới:

Viola là một nhạc cụ đàn dây dùng vĩ kéo. Viola đảm nhiệm giọng trung trong bè dây, giữa giọng cao của violon và giọng trầm của Cello và Contrebass. Người ít chơi nhạc có thể nhầm lẫn giữa Viola và Violon bởi hình thức khá giống nhau và sự chênh lệch kích thước không nhiều. Nhưng Viola có kích cỡ to hơn Violon và âm sắc trầm hơn đầy đặn về âm thanh hơn so với Violon.

Viola cũng có cấu tạo gần giống với violon.

Bốn dây của viola gồm:  thấp nhất là nốt Đô (C), sol (G), rê (D), cao nhất là nốt la (A). Điều chỉnh này là chính xác một quãng năm so với dây Violon, để 2 đàn có ba dây chung -G, D và A -và là một quãng tám trên so với đàn Violoncello.

Âm nhạc được viết cho Viola khác với của hầu hết các nhạc cụ khác trong đó chủ yếu sử dụng khóa đô alto (đô dòng 3). 

Viola  được đặt trên đầu vai trái giữa vai và phía bên trái của khuôn mặt (cằm) như đàn violon. 

Viola là phải sử dụng ngón bấm rộng hơn khoảng cách đều nhau hơn. Việc sử dụng Viola thường sử dụng tay trái rung mạnh hơn, Archet cần lực ấn, kéo mạnh hơn...

Viola có phần hình dáng và âm thanh lớn hơn, phạm vi âm vực thấp hơn, kết quả cho ra một giai điệu sâu hơn và trầm hơn. Tuy nhiên, các dây dày hơn cũng có nghĩa là âm thanh Viola phát ra chậm hơn. 

Nghiên cứu về phuơng pháp sư phạm:

Thế kỉ XVII, sự nổi lên của Trio sonata là một hình thức phổ biến, âm nhạc thuờng đề cao hai Violon vì vậy Viola rất ít đuợc chú ý. Các tác phẩm độc tấu đầu tiên của Viola hầu hết là các sáng tác của các nhạc cụ khác và viết lại cho viola gam ba.

Nửa cuối thế kỉ 18 đến gần thế kỉ 19, Vienna trở thành một trung tâm văn hoá nghệ thuật và âm nhạc cuả thế giới. Thời kì này Viola thu được những thành công chưa từng có, đã có nhiều nhà soạn nhạc chú ý đến cây đàn Viola và làm tăng dần vai trò quan trọng của Viola trong các tác phẩm giao huởng và Hoà tấu thính phòng.

Cuối thế kỉ XVIII những chiếc đàn Viola lớn (tenor) dần dần không còn đuợc sử dụng vì kích cỡ của nó không phù hợp với thực tế biểu diễn và làm phức tạp cho nguời viết nhạc và kết quả là Viola alto ra đời với âm thanh tối nhưng nồng nàn và thiết tha phù hợp với đòi hỏi của nhạc kịch thời kì bấy giờ.

Bước sang thế kỉ XIX, nhiều cuốn sách về gam và etude đã ra đời, điều này giúp ích rất nhiều cho sự phát triển về kỹ thuật của chuyên ngành đàn Dây nay. Karl và Anton Stamite đã in những cuốn sách phục vụ cho biểu diễn Viola.

Khái quát lịch sử đào tạo Viola trên thế giới:

Ở Pháp;

Ở Bỉ ;

Ở Ý;

Ở Nga;

Ở Áo và Đức ;

Một số nghệ sĩ nổi tiếng Viola gần đây nhất :

Paul Hindemith(1895-1963)

Yuri Abramovich Bashmet (1953)

Kim Kashkashian (1952)

Nobuko Imai(1943)

Ngoài ra ở Việt Nam, ngành Viola cũng có những gương mặt tiêu biểu:

Đỗ Minh Thuận(1961)

Nguyễn Nguyệt Thu(1973)

1.1.2. Đội ngũ giảng dạy Viola tại Học Viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam

Nhà giáo ưu tú Nguyễn Văn Thưởng.

NSUT Nguyễn Anh Tuấn.

Giảng viên Trần Kim Giang

Cố thạc sĩ Trần Thị Thu Hiền

Với đội ngũ giáo viên không nhiều và đa phần đã lớn tuổi, tuy số lượng học sinh không nhiều, khá khó khăn trong việc giảng dạy vì học sinh thuộc khá nhiều lứa tuổi và điều kiện tài liệu học tập không có nhiều, khiến việc đào tạo về ngành Viola gặp nhiều vấn đề bất cập.

1.2. Thực trạng giảng dạy Viola tại Học Viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam

 Thời gian trước đây khi bộ môn Viola còn khá hiếm học sinh hầu như học sinh học đàn viola đều là những học sinh không thể phát triển thêm về đàn Violon nữa chuyển sang học Viola khiến cho đàn Viola trở nên khó phổ biến. Tài liệu sách vở cho bộ môn của học sinh cũng có không nhiều như Violon vì bản thân bộ môn Viola cũng khá hiếm người theo đuổi. Thậm chí, hiện nay khi đàn Viola đã có thêm nhiều cơ hội để khẳng định nhưng vẫn không thể phổ cập như Violon vì kích cỡ của đàn không phù hợp với học sinh khi hầu như xuất phát đều là học sinh rơi vào độ tuổi trung bình từ 10 tuổi trở lên. Việc phát triển đàn Viola còn khá nhiều khó khăn vì vậy cần có sự quan tâm của cấp lãnh đạo nhằm phát triển hơn với bộ môn Viola, đào tạo và bồi dưỡng thêm cho đội ngũ giáo viên chuyên môn. Nuôi dưỡng và tìm kiếm thêm những tài năng Viola hiện tại và cả trong tương lai.

1.2.1. Chương trình giảng dạy:                                                          

Thực tế bộ môn Viola chưa có một hệ thống sách vở cụ thể, hầu như chỉ có sách Etude và các tác phẩm đuợc chuyển soạn lại từ sách của Violon như Mazas, Kreutzer và Cello như suite và sonata. Không có sự sắp xếp theo trình tự từ dễ tới khó, vì vậy khiến nhiều học sinh có những nguời không đảm bảo được kĩ thuật cơ bản, rất dễ hổng lỗi kĩ thuật và không áp dụng được vào tác phẩm.

1.2.2. Thực trạng tuyển sinh và năng lực của học sinh

Hiện nay tại Học viện Âm nhạc Quốc gia số giảng viên biên chế chỉ còn duy nhất một giảng viên, và đặc biệt là số lượng học sinh hiện đang theo học tại trường được thông kê là khoảng 15 người, học lực một số em thường ở mức trung bình khá, có cả yếu và kém.

Sự hạn chế nói trên vì khá nhiều lí do khách quan như :

Về mặt thể trạng đòi hỏi cao lớn hơn violon, điều kiện năng khiếu, tay chân phải thuận lợi,còn phải luyện tập có kĩ thuật và đòi hỏi thời gian dài cho nên việc tuyển sinh cũng khá nhiều khó khăn.....

1.2.3. Những đặc điểm về học sinh viola

*Ưu điểm: Phần lớn học sinh học Viola đều chuyển từ Violon sang đã có kinh nghiệm làm quen với nốt nhạc cũng như kĩ thuật cầm đàn, ngón bấm và tay archet. Các em có cảm nhận cũng như làm quen với âm nhạc từ trước khiến dễ dàng nắm bắt và cảm thấy gần gũi hơn với cây đàn Viola.

*Nhược điểm:

1.2.3.1. Tư thế:

Người chơi đàn thường bị gục cần đàn và tay archet khá yếu, vấn đề thường gặp phải ở đây là tạo nên một tiếng đàn mang tính đặc thù của Viola, rất khó để những người chơi Violon có thể phát âm đàn Viola một cách tốt nhất.

Lực rung ở Viola cần mạnh và rung mạnh cả cánh tay tuy nhiên vì bắt đầu các em lại học Violon nên học sinh thường rung bằng cổ tay lực rung thường yếu và không tạo độ sâu cho tiếng đàn được.

Việc đổi sang dùng đàn Viola đồng thời phải đổi từ khóa Sol sang khóa đô alto gây khó khăn rất nhiều cho các em vì phải làm quen với âm vực mới vừa phải làm quen với khóa nhạc mới. Trương hợp này cũng giống như các em phải học lại từ đầu, vì vậy một số học sinh khá hoang mang và thường dễ bị chán nản.

Tay archet trên đàn Viola thường không linh hoạt như khi sử dụng Violon vì nặng hơn và khó điều khiển hơn.

1.2.3.2. Âm chuẩn

Các bài tập âm chuẩn hầu như chưa được áp dụng, việc tập gam và luyện gam thường xuyên không nhiều và không đúng khiến cho việc nghe thường không sai nốt đặc biệt là đối với Gam hai dây, chưa kể tới việc nghe gam hai dây quãng lại càng khó khăn hơn và việc luyện Gam Chromatique trở thành một việc không thể thực hiện đuợc (mà đây là phần kĩ thuật đáng ra đã đuợc luyện từ khi còn học Violon).

1.2.3.3. Tiết tấu

Trong giảng dạy đàn Viola, đôi khi vấn đề nhịp phách thường không được chú trọng, vì vậy khi vào học hòa tấu hoặc là chơi dàn nhạc bè Viola thường thiếu độ chuẩn về tiết tấu.

Phần thị tấu cũng không được giáo viên cho thực hành nhiều nên phần lớn học sinh Viola gặp phải vấn để là thị tấu không nhanh đặc biệt là trong thị tấu dàn nhạc và hoà tấu thính phòng.

Kĩ thuật diễn tấu của học sinh không đồng đều, âm thanh của cả bè không đuợc quyện vào nhau do chất lượng phát âm và màu sắc, cường độ âm thanh trên đàn của mỗi nguời là khác nhau. Bên cạnh đó, các kĩ thuật của tay trái và phải cũng như phối hợp giữa hai tay không tốt nên thuờng phát huy hiệu quả trong hòa tấu và dàn nhạc chậm hơn, gây ra nhiều khó khăn khi tiếp xúc với môi trường tập thể.

1.2.3.4. Tâm lí

 Học sinh thuờng không tự nhiên và nắm chắc kĩ thuật cũng như tâm lí ổn định để xử lí và thể hiện các tác phẩm với phong độ tốt nhất, thay vào đó thuờng gặp những lỗi như  quên bài, lỗi kĩ thuật, sai cú archet, dừng lại khi đang chơi tác phẩm.....

Tiểu kết chương 1

Chuơng 1 của luận văn đã khái quát đuợc sự hình thành và phát triển Viola của trong nuớc và thế giới, đồng thời tóm tắt khái lược về quá trình giảng dạy trên thế giới. Chương 1 cho chúng ta thấy được thực trạng tuyển sinh và giảng dạy tại Học viện Âm nhạc Quốc gia và lí do vì sao bộ môn Viola thuờng gặp nhiều khó khăn hơn các bộ môn khác, đội ngũ giáo viên thiếu thốn và việc phổ cập đàn viola không phát triển khiến bộ môn không có chỗ đứng như Violon, Cello....

Việc đào tạo kĩ thuật cơ bản ban đầu cho Violon rất quan trọng cần chú trọng thêm, đồng thời cần phải có một chương trình giáo trình giảng dạy bài bản cho học sinh tiếp xúc nhiều hơn với đàn Viola và giúp các em tăng khả năng sử dụng nhạc cụ một cách tốt nhất.

Giúp học sinh nghe tốt âm chuẩn. Sử dụng tốt kĩ thuật chuyển thế, ngón bấm, rung, archet và tạo ra âm thanh đúng với tính chất của cây đàn nhất. Có như vậy mới giúp phát triển hoàn thiện bộ môn Viola.

Đề tài của em hy vọng sẽ giúp ích đuợc trong công cuộc đào tạo, giảng dạy và phát triển sự nghiệp Viola của Học Viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam.

 

CHƯƠNG 2

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY VIOLA HỆ TRUNG CẤP

 

2.1.  Giải pháp về phương pháp luyện gam

2.1.1. Giới thiệu sách, giáo trình gam :

- Sách gam :

Bao gồm 2 giáo trình :

+ Grigorian của Violon chuyển soạn cho Viola              

+ Viola Scale and Arpeggios

2.1.2. Rèn luyện Gam

2.1.2.1. Thế tay và chuyển thế:

Cho các học sinh thả lỏng cơ thể, cánh tay xoay cổ tay, xoay bàn tay, đặt ngón tay đúng vị trí.

Sau khi chuẩn bị kĩ càng về tư thế ngón bấm, chuyển thế và vị trí ngón tay đối với việc luyện gam, giảng viên tiếp tục khai thác khả năng rèn luyện các kĩ thuật cơ bản nhằm hoàn thiện tính độc lập của các ngón tay và các bộ phận chuyển động của tay trái, bảo đảm độ chính xác về cao độ, tiết tấu và các kĩ thuật khác nhau như chuyển thế các tay, bấm hai, ba nốt, rung tay trái, bồi âm...

2.1.2.2.  Gam Hai dây

2.1.2.3. Gam Bán âm, Bồi âm

2.1.2.4. Luyện kĩ thuật ngón bấm và chuyển thế

- Chuyển thế trượt nhanh sao cho người nghe không nghe thấy âm thanh của việc di chuyển

- Chuyển thế cùng lúc với việc chuyển archet

- Cố ý nghe rõ âm thanh của việc chuyển thế.

2.2.1. Rèn luyện các kĩ thuật cơ bản và phối hợp với tiết tấu

2.2.1.1 Các kĩ thuật cơ bản

  • Detache
  • Mattele
  • Staccato
  • Luyện rung

+ Phần luyện tập về rung:

 Tiếng rung và phong cách âm nhạc tùy vào mỗi thời kì mà việc rung chậm, nhanh, mạnh đều có sự khác nhau.:

Ở thời kì tiền cổ điển và cổ điển:

Luyện rung đều và liền tiếng

Thời kì âm nhạc lãng mạn :

Luyện tập rung thường mạnh và nhanh hơn tùy theo sự phát triển của câu nhạc.

Nhạc đương đại :

Là sự kết hợp hài hòa giữa rung mạnh, rung liền tiếng , rung đều, và nhanh.

2.2.2.2. Gii thiu sách và ni dung sách

            Danh sách một số sách Etude :

  1. 36 bài luyện Etude của tác giả Mazas.
  2. Etude cho viola của Hoffmaister.
  3. Etude Campagnoli.

2.2.2.3. Các bài luyện tập kĩ thuật chuyên biệt

Phân chia giáo trình dạy Etude:

- Từ dễ đến khó

  • Từ chậm đến vừa rồi sau đó là nhanh

- Từ kĩ thuật đơn giản đến phối hợp và sau cùng là phức tạp.

+ Kĩ thuật archet :              

  • Tư thế ngón bấm
  • Phối hợp hai tay

         + Luyện về tư thế : Luyện tư thế sao cho phù hợp với từng cơ thể và tư thế phải luôn phù hợp với từng kĩ thuật.

+ Tiết tấu:

Các em học sinh cần phối hợp ngay từ giai đoạn đầu hình thành thói quen ở trong mỗi cao độ là có trường độ.

Thông thường học sinh thường vỡ bài chỉ đọc nốt chứ không đập nhịp từ đầu vì vậy phải rèn luyện cho các em thói quen vừa đọc nốt và đập đúng nhịp cùng lúc để các em luôn có phản xạ đúng khi nhìn thấy nhịp phách mà không bị hoảng sợ. Ban đầu học sinh phải tập tốc độ chậm và để ý trường độ thật kĩ và chuẩn sau đó cho các em có thể nâng dần tốc độ khi đã thuộc lòng nốt nhạc và trường độ của chúng. Ngoài ra còn phải để ý thật kĩ dấu lặng, ngắt, nghỉ để đảm bảo sự tinh tế khi xử lí trong một tác phẩm nhất định.

  • Tốc độ : Xác định tốc độ là một việc vô cùng quan trọng. Người chơi đàn phải biết mình có thể chơi tốt nhất ở tốc độ nào để đảm bảo cho chất lượng của tác phẩm hơn là để ý quá kĩ đến ghi chú và chỉ dẫn.

2.2.2.4. Luyện tiết tấu cho tay phải                                               

Ban đầu giáo viên nên cho học sinh luyện câm trước thật thành thạo sau đó mới cho học sinh áp dụng vào tác phẩm. Đầu tiên tập động tác trước, sau đó là tập với dây buông. Rồi đến tập gam, rồi mới chuyển tới bài kĩ thuật. Càng tập kĩ bao nhiêu thì tay phải càng chủ động bấy nhiêu. Khi phối hợp hai tay sẽ không phải bận tâm nhiều đến tay archet. Tay phải nhuần nhuyễn tạo thành phản xạ có điều kiện khiến cho việc phối hợp hai tay sẽ dễ dàng hơn, giảm bớt gánh nặng cho hệ thần kinh trung ương khi buộc phải điều khiển cả hai tay cùng phối hợp.

2.2.2.5. Kĩ thuật diễn tấu và phong cách trình diễn

            Giáo viên cần luyện tập cho các em phong thái tự tin, bình tĩnh, cho các em thực tập biểu diễn trước đám đông, tổ chức thêm buổi thi thử giúp các em luôn tự tin, vững vàng, làm chủ bản thân khi tham gia các cuộc thi và biểu diễn.

2.3. Giải pháp kết hợp giữa các bài kĩ thuật và tác phẩm :

Việc chọn lựa các Etude bổ trợ trực tiếp cho tác phẩm là một vấn đề phụ thuộc chủ yếu vào trình độ cũng như độ “nhạy cảm” của người giảng viên, sự quyết định của giảng viên có thể giúp cho các em học sinh đi vào tác phẩm một cách dễ dàng hơn.

2.3.1. Thực hành luyện tập kết hợp các bài tập kĩ thuật và tác phẩm thông qua nghe, đọc các phân phổ, tồng phổ và bản thu âm có sẵn.

            Nghe CD, DVD có phần tổng phổ phần Viola và phần đệm Piano kèm theo. Bằng phương pháp này, học sinh có thể làm quen với giai điệu và tiết tấu của tác phẩm một cách nhanh nhất. Đây cũng là phương pháp thị phạm tốt nhất dành cho học sinh.

2.3.2. Hòa tấu

Phối hợp các bài đơn giản hòa tấu để nâng cao khả năng nghe âm chuẩn và tiết tấu... luyện tập hòa tấu Trio, tứ tấu cùng với các loại nhạc cụ khác như Violon, Piano, Kèn, Sáo...Việc tập luyện các dạng  hòa tấu cùng các loại nhạc cụ này giúp ích rất nhiều cho các em trong biểu diễn Hòa tấu thính phòng và dàn nhạc giao hưởng.

2.4. Thực nghiệm sư phạm.

Đối với giảng viên: Thông thường phương pháp dạy học là nghe lại những bài tập đã giao cho học sinh từ buổi trước ví dụ như Gam, Etude, Tác phẩm hoặc tiểu phẩm… Giảng viên nên quan sát và lắng nghe tỉ mỉ về âm chuẩn của gam, kĩ thuật luyện tập bài etude. Sau đó nhận xét và góp ý, nói về những điểm tốt và điểm chưa tốt trong bài tập. Nêu ra nguyên nhân khiến học sinh mắc lỗi, những khuyết điểm còn tồn tại, giúp các em khắc phục và sửa chữa nó một cách trọn vẹn nhất.

Giảng viên có thể thị phạm mẫu cho học sinh. Sau khi đã sửa chữa những lỗi kĩ thuật và âm thanh còn tồn tại, giảng viên bắt đầu đi vào tác phẩm đã giao cho học sinh. Ngoài ra giảng viên nên chú ý đến tâm lý, tính cách, cơ thể, thái độ học tập để giúp học sinh ngày càng tiến bộ hơn trên con đường học tập.

Trong giờ học giảng viên nên ngồi ở vị trí dễ quan sát hoặc có thể đi xung quanh để quan sát đảm bảo tư thế của học sinh luôn đúng. Giảng viên luôn đưa ra những ý kiến tích cực động viên học sinh tránh có những lời nói khiến các em tự ái và thái độ chán nản sau khi mắc lỗi. Bài học mở đầu thường không nên sử dụng quá nhiều kĩ thuật khó. Để làm được những điều trên giảng viên phải có một tinh thần tập trung cao độ, nhiệt tình, sáng tạo, tạo cho việc lên lớp trở thành một buổi trao đổi đầy hứng khởi sôi nổi và thân thiết nhưng vẫn giữ được sự nghiêm túc nhất định. Đồng thời giảng viên cũng luôn đưa ra những nhận xét gẫy gọn, chính xác, trọng điểm. Tránh gây áp lực quá mức đối với tâm lý của học sinh.

Thái độ của giáo viên cũng tùy vào từng cá thể học sinh, nếu học sinh chăm chỉ tự giác trả bài tốt thì mới khiến cho giáo viên có thêm nguồn hứng thú truyền đạt. Ngược lại, nếu học sinh không tự giác, lười hoặc hay ỷ lại giáo viên cần có thái độ nghiêm khắc.

Thông qua cách trả bài của học sinh giảng viên nên nhận xét về phương pháp học của học sinh đưa ra những lời khuyên bổ ích cho những ưu điểm và khuyết điểm mà các em đang gặp phải. Nên chỉ ra một cách tỉ mỉ và rõ ràng cho học sinh khi còn trong giờ học, khơi gợi tính sáng tạo trong học tập. Tuy nhiên mỗi học sinh đều có cách học riêng không nên áp đặt phương pháp của bản thân lên từng em.

Trong giờ học thái độ của một người thầy, người cô luôn quyết định giờ học sẽ trở nên thú vị hay nhàm chán. Chính vì vậy, giảng viên nên hạn chế cáu gắt, lớn tiếng, tự chủ được bản thân, bình tĩnh kiên nhẫn và thông cảm là một đức tính khá cần thiết. Đặt ra cho học sinh yêu cầu cao để giúp các em luôn có đích đến để các em luôn cố gắng phát triển và tiến bộ nhiều hơn trong quá trình học tập.

Giảng viên nên giúp học sinh có một chế độ học tập hợp lí và giúp các em điều chỉnh việc tự học một cách khoa học nhất.

2.4.1. Dạy gam

+ Âm chuẩn:

Học sinh xác định ngón bấm trên đàn ( âm câm ).

Bấm ngón tay trái, tay phải búng nốt để kiểm tra cao độ ngón bấm.

+ Tay archet:

Đảm bảo tay archet luôn đặt đúng tư thế.

Luyện rời từng động tác archet kéo ở gốc sau đó là ngọn.

+ Phối hợp hai tay:

Hai tay sau khi đã ổn định, cho học sinh kéo rời gam mẫu để nghe âm chuẩn thật chính xác sau đó mới áp dụng kĩ thuật archet.

+ Tập rung :

Cần chú trọng tập rung cả phần cánh tay thay vì rung cổ tay như lúc còn học Violon.

2.4.2. Các bài kĩ thuật cơ bản

+ Luyện ngón :

Đặt ngón tay đúng tư thế sau đó tập chậm rồi đẩy tốc độ nhanh dần.

+ Luyện tiết tấu :

Thông thường ta sử dụng metronome để bắt nhịp chính xác sau đó khi đã thành thạo có thể không cần sử dụng máy đập nhịp nữa mà tay chân và tai sẽ tự cảm nhận được nhịp phách.

+ Cao độ :

Tập riêng rẽ từng nốt nếu cảm thấy chưa đúng có thể chơi trên đàn piano sau đó bấm lại bằng đàn Viola..  Luyện gam hàng ngày để nghe âm chuẩn được tốt hơn.

+ Luyện riêng và phối hợp các kĩ thuật archet như : Detache, legato,spicato, staccato…. vibrato

Giảng viên cần chú ý tùy vào năng lực và sức học của từng học sinh để giao lượng bài để đảm bảo chất lượng luyện tập không bị quá tải và tạo áp lục cho học sinh của mình.

2.4.3. Các bước dạy bài mới

+ Xác định tác phẩm:

Giảng viên cần giải thích cho học sinh tác phẩm thuộc về thời kì âm nhạc nào? Tác giả là ai? Khi hiểu được tác giả cũng như hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, các em sẽ dần hiểu được những yêu cầu về kỹ thuật diễn tấu cũng như phong cách âm nhạc. Sau đó, giảng viên cần truyền đạt lại cách chơi tác phẩm sau khi xác định được thời kì, và có thể thị phạm cho học sinh nghe và làm quen.

+ Dạy học :

- Âm chuẩn.

- Tiết tấu.

- Tốc độ.

- Sắc thái.

+ Tập chậm:

Quy trình tập chậm có thể được tiến hành theo:

- Tiết tấu vừa phải.

- Chơi đúng nốt.

- Tập kĩ phần kĩ thuật khó.

- Chia câu, phân đoạn.

- Phối hợp hai tay nhuần nhuyễn.

- Học thuộc.

+ Hoàn thiện tác phẩm

Trình tự như sau :

- Tập chậm nhưng để ý sắc thái to <> nhỏ

- Học thuộc toàn bộ bài

- Tăng chơi đúng tốc độ

- Phối hợp kĩ thuật và sắc thái cùng với tốc độ chuẩn.

- Thể hiện cảm xúc của bản thân

Đánh giá kết quả của quá trình thực nghiệm

Nhóm học sinh độ tuổi từ 9-15 tuổi :

- Học sinh thứ nhất:

Năng khiếu tốt, phản xạ nhanh, chăm chỉ, thực hiện tốt các bước. Kết quả tốt.

- Học sinh thứ hai :

Năng khiếu tốt, lười tập, tập không đúng các bước. Kết quả trung bình

- Học sinh thứ ba:

Năng khiếu kém, chăm chỉ, thực hiện đúng các bước. Kết quả yếu

Học sinh trung cấp tại Học Viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam có điều kiện thuận lợi vì đã làm quen với đàn Violon từ trước vì vậy hầu như những kĩ thuật cơ bản các em đã nắm khá rõ. Tuy nhiên vì đàn Viola có âm trung trầm là âm vực chính nên khi chuyển sang các em cần luyện tập thật nhiều để làm quen với âm thanh. Đặc biệt phải chú ý tới tiếng đàn.

+ Âm thanh:

Phát ra dày dặn, mạnh mẽ, cần sử dung lực ở cả cổ tay và cánh tay về kĩ thuật rung để tiếng đàn trầm phát ra sâu hơn, nội lực hơn. Ngón bấm cần bổ mạnh và nhanh hơn.

+Âm chuẩn:

Trong quá trình tập gam học sinh ở trường vẫn chưa chú trọng về âm chuẩn đặc biệt là gam hai dây.

Giảng viên nên hướng dẫn cho các em học sinh chơi riêng từng nốt sau đó nối hai với nhau. Có thể nghe trước trên một nhạc cụ khác như Piano để xác định quãng sau đó chơi lại trên đàn Viola.Việc xác định tốt âm chuẩn là bước đầu giúp cho các em hoàn thiện kĩ năng hỗ trợ cho việc tập luyên những kì thuật khó hơn sau này.

+ Tiết tấu:

Giảng viên giúp học sinh làm quen với những loại hình tiết tấu mới, móc giật, nhấn ngược, nhịp lẻ….giúp các em có phản xạ khi nhìn vào bài tập là hình dung ngay được tiết tấu. . Sử dụng máy đập nhịp nếu học sinh không có cơ bản về tiết tấu thật tốt.

+ Archet:

Giảng viên nên làm mẫu những kĩ thuật archet để học sinh có thể tham khảo, đồng thời tìm ra những bài tập từ dễ đến khó để giúp học sinh làm quen với việc sử dụng archet một cách thành thạo nhất. Luyện tập thường xuyên, phối hợp các kĩ thuật với nhau, cho các em tiếp xúc nhiều bài tập để rèn luyện và nâng cao hơn nữa, tránh tình trạng luyện xong kĩ thuật này thì quên mất kĩ thuật kia.

Tiểu kết chương 2

Chương hai của luận văn đã đưa ra một số giải pháp luyện tập về gam và các bài luyện tập kĩ thuật giúp cho học sinh phát triển đồng bộ các kĩ thuật cơ bản và phối hợp các kĩ thuật với nhau. Các giải pháp trên không ngoài mục đích giúp cho học sinh tiếp cận phương pháp phù hợp nhất để làm quen với đàn Viola một cách thoải mái và nâng cao chất lượng giảng dạy tại Học Viện Âm Nhạc Quốc Gia.. Đặc biệt chương II chú trọng đến giải pháp về vấn đề tập gam và vấn đề về các bài tập Etude. Trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản về tư thế, giải quyết về âm chuẩn, chất lượng âm thanh, nắm chắc kĩ thuật thì học sinh mới có thể học lên cao hơn và phát triển tốt kĩ thuật diễn tấu đàn Viola.

Các giảng viên luôn là yếu tố quan trọng trong việc hoàn thiện kĩ thuật đúng cho các học sinh.

Giảng viên không nên bỏ qua những bài tập cơ bản mà phải luôn kiên trì, để học sinh có một nền tảng cơ bản thật vững chắc.

Giảng viên luôn phải nghiên cứu đối tượng học sinh như về tâm lí, hình thể, tính cách để nắm bắt được ưu điểm, nhược điểm của từng học sinh. Và tùy theo từng đối tượng mà giảng viên cần tìm ra chương trình học tập phù hợp nhất cho quá trình học tập của học sinh.

KẾT LUẬN

Viola là một nhạc cụ phương Tây mang âm sắc trung trầm rất truyền cảm và không thể thiếu trong dàn nhạc giao hưởng. Trên thế giới có rất nhiều người yêu thích và theo học nhạc cụ này. Ở Việt Nam Viola đang có sự phát triển khá mạnh mẽ, chủ yếu ở khu vực phía Bắc (Hà Nội) và Nam (TP.Hồ CHí Minh), mới đây có thêm ở Huế. Số lượng học sinh Viola đang ngày càng tăng lên so với trước đây vì nhu cầu học nhạc của thời đại. Tuy nhiên đào tạo nhạc cụ Viola khá khó, vì cũng như Violon đàn viola cần đào tạo trong một thời gian dài.

Giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy Viola cho học sinh trung cấp tại Học viện Âm nhạc Quốc gia là một việc làm cấp thiết, xây dựng cho học sinh phương pháp phù hợp, tạo cho học sinh hứng thú chơi đàn, nhắm thu hút nhiều học sinh đến với cây đàn Viola nhiều hơn. Giúp cho Viola ngày càng phát triển nhiều hơn nữa trong cả nước. Học sinh có nền tảng có bản tốt sẽ giúp các em phá triển tốt chuyên môn trong tương lai. Em hy vọng đề tài này sẽ góp phần vào công cuộc đào tạo và biểu diễn đàn Viola của học sinh Học Viên Âm Nhạc Quốc gia đồng thời thúc đẩy công tác đào tạo và biểu diễn đàn Viola của học sinh trên cả nước.

KHUYẾN NGHỊ

Luận văn chỉ ra những vấn đề còn tồn tại trong quá trình đào tạo học sinh Viola trung cấp tại Học Viện quốc gia. Đặc biệt là vấn đề về kĩ thuật và âm chuẩn của học sinh. Học sinh Viola cần chú trọng hơn về công việc luyện tập gam và kĩ thuật để nâng cao chất lượng diễn tấu và khả năng sử dụng Viola để có thể xếp ngang với việc diễn tấu đàn Violon.

Em xin mạnh dạn đưa ra một số đề xuất như :

1. Nên xây dựng nền tảng cơ bản thật vững chắc cho người chơi Viola ngay từ khi bắt đầu chơi đàn Violon.

2. Học sinh chơi đàn Viola nên được tiếp xúc biểu diễn nhiều hơn trước đám đông để hoàn thiện kĩ năng biểu diễn tránh trở ngại về mặt tâm lí.

3. Giảng viên nên giúp đỡ và nâng cao chất lượng về mặt kĩ thuật cho người chơi Viola, có thể học tập song song với việc chơi đàn Violon.

Việc duy trì và phát triển bộ môn Viola tai Học Viện Âm Nhac Quốc Gia là một công việc đòi hỏi những giải pháp đúng đắn và cấp thiết, rất cần sự quan tâm của các cấp lãnh đạo và trách nhiệm cũng như sự nhiệt tình của người làm công tác giảng dạy âm nhạc nói chung và bộ môn Viola nói riêng.

Đầu trang
Các tin khác
  Nguyễn Thảo Anh: "Nâng cao chất lượng giảng dạy môn đàn Organ cho sinh viên Cao đẳng Sư phạm Âm nhạc trường Cao đẳng Văn hoá Nghệ thuật Đăk Lăk". Luận văn Thạc sĩ. 2018. (02/05/2018)
  Nguyễn Phương Ngọc: "Phân tích hai bản Concerto cho Violino và dàn nhạc của Sergei Prokofiev". Luận văn Thạc sĩ. 2018. (02/05/2018)
  Nguyễn Thanh Loan: "Phân tích ba tác phẩm giao hưởng của nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng". Luận văn Thạc sĩ. 2018. (02/05/2018)
  Nguyễn Thị Quỳnh Trang: "Nâng cao chất lượng giảng dạy môn Âm nhạc cho sinh viên hệ Cao đẳng ngành Sư phạm mầm non tại trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An". Luận văn Thạc sĩ. 2018. (14/03/2018)
  Tạ Thị Ngọc Thương: "Giao hưởng Không chỉ là huyền thoại của nhạc sĩ Vĩnh Cát. Luận văn Thạc sĩ. 2018. (13/03/2018)
  
English


Các khoa, bộ môn
Khoa Piano
Khoa Dây
Khoa Kèn - Gõ
Khoa Accordion - Guitar- Organ
Khoa nhạc Jazz
Khoa Thanh nhạc
Khoa Âm nhạc Truyền thống
Khoa Sáng tác - Chỉ huy - Âm nhạc học
Khoa Kiến thức Âm nhạc
Khoa Văn hoá và Kiến thức cơ bản

Quảng cáo
Liên hệ quảng cáo
HỌC VIỆN ÂM NHẠC QUỐC GIA VIỆT NAM
77 Hào Nam, Đống Đa, Hà Nội
ĐT: +844 3851 4969 / 3856 1842 - Fax: +844 3851 3545
Website: www.vnam.edu.vn - Email: hvan@vnam.edu.vn